اولین بار در سال ۱۰۸ هجری تا ۱۱۲ هجری قمری توسط خزران که در نهایت این هجوم توسط سعید الجرشی شکست داده و از منطقه خارج شدند(زکی،۱۰۵) بار دوم ترکان خزر در سال ۱۸۳ هجری قمری وارد شدند که این بار نیز به شدت پراکنده شدند(زکی،۱۰۶). در سال ۳۷۰ هجری قمری، عضدالدوله بویه سپاهی به ناحیه حکاری امروزی در مجاورت سیلوانا، که از توابع موصل نامیده می‌شد به منظور مطیع کردن کردها گسیل داشت و به سرکوبی آنها پرداخته و قلاعشان را محاصره کرد(ابن اثیر،۱۲۴،ج،۲۱). کردان پس از آنکه در محاصره افتادند، تسلیم شدند ولی برخلاف قولی که به آنها داده شده بود همه را قتل عام کرد.
در سال‌های ۴۲۰ تا ۴۳۲ هجری قمری که غزها به آذربایجان هجوم آوردند حاکم ارومیه، ابوالهیجا بن ربیب الدوله از روسای کُردان روندی(هذبانی) بود. مادر وی خواهر حاکم تبریز بنام وهسودان الروادی بود. ابوالهیجا در نزدیکی پلی ۲۵۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ نفر غز را که میخواستند وارد قلمرو او شوند منهدم نمود و در سال ۴۳۲ هجری قمری از بین برد. باقی مانده این گروه بناچار گرد آمده و از سمت غرب شهر ارومیه روانه حکاری شده و با اهالی آن منطقه به جنگ برخاستند و سخت خونریزی کردند. کردها از غزان شکست خوردند و به کوه‌ها گریختند. غزان به چادرها، اموال و خانواده اهالی دست یافتند و از دنبالشان روانه کوه‌ها شدند. کردان برگشته باز جنگ کردند و غزها را شکست داده و هزار و پانصد تن از ایشان بکشتند و گروهی را که هفت تن ایشان امیران و صد تن از بزرگان بودند دستگیر ساختند. ابوالهیجا زمانی که خبردار گشت، کسانی را فرستاد تا آنها را از بین ببرند(دهقان،۳۴۸). باقی مانده اوغوزها پس از شنیدن اینکه سپاه طغرل بیگ سلجوقی رهسپار منطقه حکومت روادی می‌باشد از ترس وی شروع به جمع شدن نمودند و با فرماندهی شخصی بنام منصور از منطقه زوزان (ارتفاعات ییلاقی) روادی‌ها، روی به جزیره آوردند(زکی،۱۱۲).
سلجوقیان شامل پنج سلسله بودند که:
١- سلجوقیان کرمان در سال ۴۳۲ هجری
٢- سلجوقیان عراق و کردستان در سال ۵۱۱ هجری
٣- سلجوقیان خراسان و ری و فارس و اهواز در سال ۴۹۲ هجری
٤- سلجوقیان سوریه در سال ۴۸۷
٥- سلاجقه روم که در سال ۴۷۰ هجری
موفق به تشکیل حکومت شدند(زکی،۱۱۳).
تقریبا در سال ۴۶۳ هجری کل بخش سیلوانا به تصرف حکومت سلجوقی درآمد و حاکمان محلی به یاری ملکشاه سلجوقی پرداختند.
از اتفاقات دوره سلجوقی و جهان اسلام مرتبط با بخش سیلوانا، می‌توان به تولد شیخ محی‌الدین ابو محمد عبدالقادر بن ابی صالح موسی جنگی دوست گیلانی با لقب غوث گیلانی در سال ۴۷۰ هجری قمری اشاره نمود. یکی از فرزندان غوث گیلانی بنام شیخ عبدالعزیز به آکره (عقره) برای وعظ و تبلیغ طریقت قادری رفت و در همان شهر وفات یافت. مرقد وی اکنون زیارتگاه می‌باشد. پسر او شیخ ابوبکر به منطقه حرکی (حکاری) رفت و در روستای ستونی مستقر شد(نیکیتین،۴۴۹). فرزندان شیخ ابوبکر بن عبدالعزیز بن عبدالقادر گیلانی که با عنوان خانواده شمدینان به سادات نهری هم اشتهار دارند بعدها در تاریخ کرد و کردستان و بخش سیلوانا نقش بسزایی را ایفا نمودند که بدان نیز در زمان مقتضی پرداخته خواهد شد.
کیومرث حاجی محمدی؛ پژوهشگر تاریخ و فرهنگ
نظرات